Cứ mỗi độ tết đến, xuân về trong phơi phới niềm vui, vẫn như vang vọng đâu đây lời thơ chúc Tết của Bác Hồ kính yêu. Với tết Nguyên đán hàng năm, Bác vừa tôn trọng những phong tục truyền thống tốt đẹp của dân tộc, Người còn sáng tạo nên những phong tục và truyền thống mới, làm cho cho hương sắc Việt Nam thêm tươi sáng và tràn đầy sinh lực hơn. Đó là lời chúc mừng năm mới, đọc thơ chúc tết đêm giao thừa và phát động phong trào trồng cây ngày tết.

Nhớ về 70 năm trước, mừng xuân Quý Tỵ (1953) Bác Hồ có hai bài thơ chúc Tết. Một bài chúc mừng năm mới dương lịch, một bài chúc Tết Nguyên đán truyền thống. Ngày 1 tháng 1 đầu năm dương lịch, Bác chúc tết chiến sĩ, đồng bào:

“Toàn thể chiến sĩ thi đua giết giặc/ Đồng bào cả nước đoàn kết một lòng/ Trường kỳ kháng chiến nhất định thắng lợi/ Độc lập thống nhất, nhất định thành công”(1).

Lời chúc tết đầu tiên “Toàn thể chiến sĩ thi đua giết giặc” chính là đang thời điểm cam go của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Cuối năm 1952, ta mở chiến dịch Tây Bắc đã tiêu diệt hàng ngàn tên địch, giải phóng hầu hết các tỉnh Tây Bắc, mở rộng vùng giải phóng nối với căn cứ Việt Bắc. Nếu như hai câu thơ đầu vừa là lời chúc, vừa là lời kêu gọi; thì hai câu cuối vừa là lời chúc, vừa là lời khẳng định, quyết tâm “Trường kỳ kháng chiến nhất định thắng lợi/ Độc lập thống nhất, nhất định thành công”.

Trên đà thắng lợi của cuộc kháng chiến và sự lớn mạnh của cách mạng Việt Nam, với khí thế, niềm tin son sắt đó, nhân dân ta hồ hởi đón Tết Nguyên đán Quý Tỵ, đón thơ chúc tết, mừng xuân mới của Bác:

“Mừng năm Thìn vừa qua/ Mừng Xuân Tỵ đã tới/ Mừng phát động nông dân/ Mừng hậu phương phấn khởi/ Mừng tiền tuyến toàn quân/ Thi đua chiến thắng mới/ Mừng toàn dân kết đoàn/ Mừng kháng chiến thắng lợi/ Mừng năm mới, nhiệm vụ mới/ Lực lượng mới, thành công mới/ Mừng toàn thể chiến sĩ và đồng bào/ Mừng phe dân chủ hòa bình thế giới”(2) .

Bài thơ chúc Tết có 10 chữ “mừng” được đặt mở đầu câu. Đó là mừng Tết, mừng Xuân, mừng hậu phương, mừng tiền tuyến, mừng đoàn kết, thi đua, mừng đồng bào, chiến sỹ, mừng phe dân chủ hòa bình thế giới, mừng chiến thắng, mừng nhiệm vụ mới, thành công mới. Lời chúc mừng như dồn dập không bao giờ hết trong niềm hứng khởi, âm vang lan tỏa không khí đón xuân mới của cả nước lúc bấy giờ.

Và lời thơ chúc Tết, lời cổ vũ động viên của Người mới huyền diệu làm sao. Chỉ một năm sau (1954) quân và dân ta đã làm nên chiến công hiển hách “lừng lẫy Điện Biên chấn động địa cầu”, “nên vành hoa đỏ, nên thiên sử vàng”. Lời chúc Tết của Bác Hồ như tiếng kèn xung trận và dự báo cho ngày toàn thắng “Trường kỳ kháng chiến nhất định thắng lợi”.

Mười năm sau, mừng Xuân mới Quý Mão (1963) Bác viết:

“Nước Việt Nam ta là một/ Dân tộc Việt Nam ta là một/ Dù cho sông cạn đá mòn/ Nhân dân Nam, Bắc là con một nhà/ Mừng năm mới/ Cố gắng mới/ Tiến bộ mới/ Chúc Quý Mão là năm nhiều thắng lợi!”(3)

Tết Quý Mão (1963), một cái tết miền Bắc được hòa bình. Người nhắn nhủ:

“Dưới chế độ xã hội chủ nghĩa của chúng ta, mọi người đoàn kết, phấn khởi mừng xuân. Đồng bào miền Bắc, từ các cụ phụ lão đến các cháu thanh niên và nhi đồng, ai cũng cố gắng góp phần xây dựng đời sống ấm no, hạnh phúc… vui vẻ ăn Tết, lòng chúng ta vẫn luôn luôn ở bên cạnh đồng bào miền Nam đang đoàn kết chặt chẽ, chiến đấu anh dũng chống chế độ bạo tàn của Mỹ - Diệm”(4).

Lời động viên, nhắc nhở mọi người hướng về đồng bào miền Nam ruột thịt. Người đã đưa ra một thông điệp mạnh mẽ, khẳng định một chân lý bất diệt, đời đời bền vững đối với đồng bào cả nước “Nước Việt Nam ta là một/ Dân tộc Việt Nam ta là một”.

“Dân tộc Việt Nam ta là một”, không kẻ thù nào có thể chia cắt, phá vỡ. Người đã khẳng định một ý chí sắt đá, một quyết tâm không gì lay chuyển, một niềm tin tất thắng vào đầu xuân năm mới “Dù cho sông cạn đá mòn/ Nhân dân Nam, Bắc là con một nhà”.

Sinh thời, mỗi khi nhắc đến miền Nam ruột thịt, đến mong ước “Bắc Nam sum họp một nhà” Chủ tịch Hồ Chí Minh lại bồi hồi xúc động. Khi “nửa mình còn trong lửa nước sôi” trái tim của Hồ Chí Minh đã luôn cùng nhịp đập với đồng bào miền Nam. Đêm ngày Người khôn nguôi nhớ về miền Nam, về sự nghiệp giải phóng đất nước còn giang dở chưa hoàn tất.

Cách đây 60 năm, trong “Lời chào mừng các đoàn đại biểu công đoàn quốc tế” (23/10/1963), thật xúc động làm sao khi nghe Bác nói: “Trái tim của tôi và 17 triệu đồng bào miền Bắc luôn luôn đập một nhịp với trái tim của đồng bào miền Nam…. không một giờ một phút nào không nhớ đến đồng bào ruột thịt ở miền Nam đang chiến đấu anh dũng chống bọn Mỹ - Diệm để cứu nước cứu nhà”(5).

Mong ước, ý chí quyết tâm của Người từ mùa xuân ấy đã trở thành sức mạnh của dân tộc, thời đại để làm nên chiến thắng. 10 năm sau, (27/1/1973), Hiệp định Pari chấm dứt chiến tranh lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết. Và hai năm sau (30/4/1975) miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, thỏa nguyện ước của Người.

Quê hương, đất nước đón xuân sang, trong niềm vui, hạnh phúc đầu năm mới ta lại nhớ những vần thơ chúc tết, những dự báo thiên tài của Chủ tịch Hồ Chí Minh cách đây 60 năm. Thời gian có đổi thay, cả nước tưng bừng ngày hội lớn, khúc hoan ca khi tết đến xuân sang, nhưng lời thơ chúc Tết của Người từ năm ấy vẫn như vang vọng núi sông.

“Người là niềm tin tất thắng”, “sống mãi với non sông Việt Nam”. Tư tưởng, đạo đức, phong cách của Hồ Chí Minh tiếp tục tỏa sáng cho ta niềm tin, sức mạnh để vượt qua thử thách, khó khăn đưa đất nước, quê hương mãi mãi sức xuân, phát triển cường thịnh, hạnh phúc.

Phan Trung Thành

(1), (2) Theo Hồ Chí Minh. Toàn tập. NXB Quốc gia-Sự thật. Đĩa CD.Rom.Tập 8, trg 1, 65; (3), (4), (5) tập 14 trg 11, 90.